धरान : प्लस टू सकेर व्याचलर ज्वाइन गरी आएल्सको तयारीमा लाग्ने आजकालका युवाहरूको भीडमा सुशील भुसाल जस्ता युवाहरू पनि छन् । व्याचलर सक्दा पनि उनको पढ्न विदेश जाने मनस्थिति बनेन, बरु देश बुझेर केही नयाँ गर्ने सोच बन्यो । 
ढाँडमा लगेज ब्यागमा अढाइएको नेपालको राष्ट्रिय झण्डा बोकेर फटाफट हिँडिरहेका धरान-१४ विजयपुरमा बुढासुब्बा मन्दिरको सडकमा भेट्दा सुशीलले भने ‘म पश्चिमको मान्छे, काठमाडौँ पूर्वको पैदल यात्रामा हिँडेको हुँ ।’
लुम्बिनी प्रदेशको प्युठान नगरपालिका-५ जुम्रीकाँडाका २४ वर्षीय सुशीलले २०८२ नयाँ वर्ष वैशाख १ देखी काठमाण्डौको पशुपतिनाथको दर्शन गरी पूर्वी नेपालको पैदल यात्रा गर्ने सङ्कल्प गरे । वैशाख १० बाट उपत्यका बाहिरको पैदल यात्रा शुरु गरेका उनी जङ्गल, जोखिमका बाटाहरूमा ढुवानीका ट्रक, सवारीमा लिफ्ट माग्दै हिँडिरहेका छन् ।
उनले भने ‘नेपाल बनाउने मुख्य आधार पर्यटन हो, पर्यटनका धेरै कुरा हुन्छ, पर्यटनको आकर्षण रहेको पूर्वेली केन्द्रहरू कस्ता छन् भन्ने अनुभव गर्न पैदल यात्रामा हिँडेका छु ।’  
कोशी प्रदेश सरकारले २०८२ लाई प्रदेश पर्यटन वर्ष घोषित गरेको उनलाई थाहा छ । उनी अहिले विश्व चर्चित प्रदेशको पर्यटकीय स्थल तेह्रथुम वसन्तपुरको चोत्लुङ पार्क’ पुग्छन् नै । उनले मुख्य लक्ष्य ताप्लेजुङको प्रसिद्ध तीर्थस्थल पाथीभरा-मुक्कुमलुङ पुग्ने रहेको बताए ।
मुक्कुमलुङमा केवलकार बनाउनु हुँदैन भनेर चलिरहेको आन्दोलनबारे सुशीललाई जानकारी छ । यसअघि नपुगे पनि मुक्कुमलुङ÷पाथीभरा आन्तरिक एवं बाह्य पर्यटनमा नेपालीहरूका लागि सर्वाधिक आकर्षण स्थल रहेको उनले अनुभव गरेका छन् ।
बुढासुब्बामा उनीसँग कुराकानी भइरहँदा पाथीभरा-मुक्कुमलुङ दर्शन गरेर फकिएका एक परिवारले पनि सुशीलसँग सामुहिक फोटो खिचे । मुक्कुमलुङको आन्दोलनको कुरा चलिरहे पनि त्यहाँ दर्शनार्थीहरुलाई कुनै बाधा अवरोध नभएको उनीहरूले बताए । अघिल्लो पटक आन्दोलनकारी÷सुरक्षाकर्मी बिच भएको झडपले त्यहाँ स्थिति तनावपूर्ण भएको सन्देश गरेको थियो । तर यसपालीको आन्दोलन भने वृक्षारोपण सहित सिर्जनात्मक कामबाट शुरु हुँदैछ ।
त्यहाँ केबलकारको योजना र आस्था, प्राकृतिक धार्मिक पर्यटन बिच विवाद उत्पन्न हुनु अप्रिय लाग्ने विषय बनेको उनको भनाई छ । स्वयम् पैदल यात्री उनले भारतीय महान् तिर्थस्थलहरुको रोमाञ्चक पैदल यात्राहरूका कथा सुन्दै आएका छन् । पाथीभरा पुग्ने र त्यहाँ स्थलगत रूपमा विवाद बुझ्ने उनको उत्कट इच्छा छ ।उनले भने ‘अहिले सम्मको अनुभवमा पूर्वमा महान् धर्मिकस्थलहरु छन्, तर भौतिक पूर्वाधारहरूमा सरकारले लगानी गरेको देखिँदैन ।’ पैदलै यात्राका लागि सुविधाजनक बाटो यात्रीहरूका लागि सहजीकरण गर्ने न्यूनतम सुविधामा लगानी भए आकर्षण बढ्ने ठाउँहरू धेरै छन् । तर पदयात्राका लागि पुग्ने गन्तव्य सम्म बाटो, सडकमा पनि सरकारको लगानी नदेखिएको सुशीलले बताए ।
काठमाण्डौं उपत्यकाबाट निस्केर उनी चितवनको प्रसिद्ध तीर्थस्थल देवघाट पुगे । देवघाट मनोरम मात्र होइन, पौराणिक कथाहरूमा वर्णित ऋषिमुनीहरुको स्थलको अनुभूति दिने तीर्थस्थलको रूपमा रहेको उनको अनुभव सुनाए । 
पछिल्लो समय राजनीतिक कारणले पनि चर्चामा आइरहने चितवनमा त्यहाँका ग्रामीण क्षेत्रहरू सम्म विकास कस्तो भएको होला भन्ने हेतुले गाउँहरू पनि उनी घुमे । उनले भने ‘विकास एकै चोटी हुने कुरा होइन र सम्भावना भएको ठाउँको विकास कसैले रोक्न सक्दैन ।’ मिडियाको चर्चा र वास्तविकता ठक्कै मिल्नु पर्छ भन्ने पनि छैन ।
हेटौडाको बुद्ध पार्कको चर्चा उनले गरे । जनकपुरको जानकी मन्दिर नेपालको मात्र नभएर भारतसँग जोडिएको रामायण सर्किटले चर्चामा छ । पूर्वको महान् तीर्थ स्थल हलेसी महादेव पोषण युगमा देवताहरू नेपालमा बास गरेको स्वैरकल्पना जस्तो लाग्ने उनको अनुभव रह्यो ।
उदयपुरको कटारी, गाई घाट हुँदै सुशील सुनसरीको इनरुवाबाट राम धुनी पुगे । रामायणमा वर्णित वनवासको कतासँग जोडिएको राम धुनीमा अहिले पनि रामले जलाएको आगो अखण्ड ‘राम धुनी’को रूपमा अहिले पनि बलिरहेको पाइन्छ । धरतीको पहिलो तीर्थस्थल वराहक्षेत्रबाट फर्कँदा उनी लडेर खुट्टामा सामान्य चोट पनि लाग्यो ।
धनकुटा, चैनपुर पनि पैदल यात्राबाट पुग्ने सुशील कोशी प्रदेश सरकारको प्रदेश पर्यटन वर्षको प्रचार गर्न भने हिँडेका होइनन् । उनी प्रदेश राजधानी विराटनगर पुगेका छैनन्, न कोही सरकारी निकाय, मन्त्रीसँग भेटेकै छन् । तथापि उनको यात्राले प्रदेशको पर्यटन प्रचारमा अहम् महत्त्व राख्दछ ।
पोर्टमा जडान गरिएको मोबाइलले दृश्यहरू खिच्दै हिँड्ने सुशील झट्ट खेख्दा युट्युबर जस्तो पनि देखिन्छन् । प्युठानबाट पढ्न काठमाण्डौं आएका सुशीलले त्रिचन्द्र क्याम्पसबाट व्याचलरसंगै एभरेष्ट फिल्म एकेडेमीबाट चलचित्र अभिनय सहितमा डिप्लोमा गरेकाले उनमा डकुमेन्ट्री, चलचित्र, अभियान र छायाङ्कनमा राम्रो ज्ञान छ ।
उनले भने ‘पर्यटनमा मेरो विशेष रुचि छ, यात्रा सकिए पछि लागेको अनुभव र सन्देश सार्वजनिक गर्नेछु ।’ सम्भवतः उनले यात्राको डकुमेन्ट्री बनाउने छन् । फिल्म एकेडेमीको ज्ञानलाई उपयोग गरेर बनाइने वृत्तचित्र रोचक बन्न सक्छ । पूर्वका धार्मिक स्थल एवं पर्यटकियस्थलहरुको दृष्यांकनको नयाँ मोबाइल भर्सनले प्रदेशका पर्यटन प्रवर्द्धनमा सघाउ पुर्‍याउने निश्चित छ ।
सुशील भुसालको पर्यटनप्रतिको रुचि अहिले मात्र जागेको होइन । उनी किशोर वयदेखीनै यायावर स्वभावका थिए । कक्षा १० पढ्दा उनी घुम्नकै लागि भनेर भारत पुगेका थिए । त्यस पछि पनि उनी पटक पटक घुम्न निस्केका थिए । घुम्नु पर्यटन हो भन्ने कुरा भने उनले व्याचलर सम्म आइपुग्दा राम्ररी बुझे ।
व्याचलर सकेर फिल्म एकेडेमी पढेपछि उनी आम्दानी पनि हुने आफ्नो प्रोजेक्सन पनि हुने नयाँ काम ठानेर अभिनय तिर लागे । नेपाल टेलिभिजनले निर्माण गरेको ‘भरोसा युवामा’ टेलिसिरियमा १४ एपिसोड सम्म उनले अभिनय गरका छन् । ‘परिवार’ टोलिसिरियल ३६ एपिसोड सम्म चल्यो । यसअघि उनले मदनकृष्ण हरिवंशले उनीहरूको टेलिफिल्ममा उनलाई ब्रेक दिएका थिए । 
अभिनय यात्रामा लागेका सुशील एकाएक पैदल यात्रामा किन लागे ? उनले भने ‘विदेशीहरू घुम्नकै लागि घर समेत बेचर निस्कँदा रहेछन् ।’ पछिल्लो पटक काठमाण्डौमा घुमघाम गर्न गोदावरी पुग्दा उनले त्यहाँ रिसोर्टमा बसेका एक जना विदेशीलाई कुकुर डुलाउँदै गर्दा भेटे । 
परिचय आदान प्रदान भएपछि पर्यटनका बारे कुराकानी हुँदै जाँदा विदेशीले भने ‘म त घर बेचेर नेपाल घुम्न आएको हुँ ।’ त्यस्तो भनाई सुने पछि सुशीललाई ठुलो घत प¥यो । उनले अठोट गरे २०८२ नयाँ वर्षमा नयाँ काम नेपालको पूर्वी भाग पैदल घुम्ने नयाँ काम गर्नेछु । वैशाख १ गते पशुपतिनाथ दर्शन गरे यसको सुरुआत गरे । 
पैदल यात्राको क्रममा उनी अधिकतम २७ किलोमिटर सम्म हिँडेका छन् । दैनिक न्यूनतम ५ किलोमिटर गरी १५० किमि हिँडिसकेका छन् । जङ्गल र जोखिमपूर्ण बाटोमा ढुवानीका ट्रक डालामा, लिफ्ट दिने कुनै पनि सवारीको कतै उभिएर यात्रा गर्छन् । जहाँ पुग्छन् त्यहाँका मठ, मन्दिर पुगेर रात काट्छन् । उनले भने ‘कतिपय ठाउँमा ट्रकको डालामा सुतेर रात बिताउने गरेको छु त्यसरी नै जारी छ यात्रा ।’
सुशील पैदल यात्रामा निस्किए यता प्युठान घरबाट कहाँ छौँ कस्तो छौ भनी पटक पटक फोन आउँछ । जहाँ छु घरैमा भए जस्तै छु भन्ने जवाफ दिन्छन् । महिना दिनको पैदल यात्रामा कुनै पनि ठाउँमा उनीसँग अप्रिय व्यवहार÷घटना नभएको उनले बताए । भने ‘नेपालमा पैदल हिँड्नेलाई मानवीय खतरा÷जोखिम नहुनु भनेको नेपाली समाजमा अहिले पनि नैतिक बन्धनमा छ भन्ने बुझाउँछ पर्यटनको लागि यो सकारात्मक पक्ष हो ।’
तर पर्यटनलाई जीवनको आधार बनाउने प्रवृत्तिको विकास गर्ने बेला पहाडी पर्यटकीय ठाउँहरूबाट युवाहरू विदेश पलायन, परिवार सहरी झर्ने क्रम बढेकोमा सुशील भुसाल चिन्तित छन् । चिन्ता त उनी जस्तो सोचको नभएका विदेशमुखी युवाहरूको जमातले पनि बढाएको छ । 
व्यक्ति व्यक्तिमा पर्यटन व्यवहार, चिन्तनको विकास नभए सम्म जतिसुकै हल्ला गरे पनि देश, समाज र समुदाय पर्यटनमुखी हुन नसक्ने उनको भनाई छ । दौँतरी वयका युवाहरू पढ्नका लागि भनेर बिदेसिने तयारीमा लागेका बेला सुशील भने पर्यटन चिन्तन लिएर पैदल यात्रामा निस्कनु युवा पुस्ताका लागि एक उदाहरण र एक चुनौती पनि हो । उनी जस्तै पैदल यात्रा नगरे पनि पर्यटनका लागि युवा पुस्ताले नयाँ सोच र सक्रियता देखाउनु पर्छ भन्ने सन्देश भने सुशीलको पैदल यात्राले दिएको छ ।