_1749430366.gif)
- रुषा थापा
२०८१ कात्तिक २ गते सहकारी ठगीको आरोपमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) का सभापति एवं पूर्वगृहमन्त्री रवि लामिछाने पक्राउ परे । पोखराको सूर्य दर्शन सहकारी ठगी प्रकरणमा समातिएका उनसँग राजनीतिक प्रतिशोध साँधिएको भन्दै रास्वपा नेता–कार्यकर्ता आन्दोलनमा उत्रिए ।
अहिले लामिछाने पुर्पक्षका लागि थुनामा छन् । यद्यपि, ०८२ असार ७ गते पार्टी स्थापना दिवसको अवसर पारेर रास्वपाले रविमाथि प्रतिशोध साँधिएको भन्दै हस्ताक्षर अभियान चलाइरहेको छ । लाखौँ मानिसले हस्ताक्षर गरे र आर्थिक सहयोग पनि गरे । रवि देश र जनताको आवाज उठाउँदा जेल परेका होइनन् ।
पाँच वटा सहकारीका लाखौँ बचतकर्ताको अर्बौ रकम खाएर उनी जेल परेका हुन् । ०५६ सालमै लामिछाने नेपाल छोडेर अमेरिका पलायन भएका थिए । ०६६ सालमा उनले नेपाली नागरिकता र राहदानी त्यागेर अमेरिकी नागरिकता लिए । अमेरिकामा घरायसी समस्यासँगै चार वटा ठगी मुद्दा परेपछि उनी ०७१ जेठमा भिजिट भिसामा नेपाल आए ।
अमेरिका जानुअघि अर्थात् ०५६ सालअघि लामिछाने राजावादी थिए । ०५२ सालमा माओवादीले जनयुद्ध गरेपछि उनी आफ्नो ज्यानको सुरक्षाका निम्ति अमेरिका भागेका हुन् । नेपालको राजनीतिक परिवर्तनमा रवि लामिछानेको कुनै पनि योगदान छैन । मुलुकमा विभिन्न समयमा भएका राजनीतिक आन्दोलनमा उनी सरिकसमेत भएनन् ।
यता, लामिछानेमाथि आफ्नै सहकर्मी पत्रकार शालिकराम पुडासैनीलाई आत्महत्या गर्न बाध्य बनाएको पनि आरोप छ । नुवाकोट घर भई काठमाडौँ बस्ने तर चितवन पुगेर आत्महत्या गरेका उनले मर्नुअघि बनाएको भिडिओमा रविका हरेक कर्तुतबारे छर्लङ्ग खुलाइएको थियो । दुर्भाग्य, कसैले उनको विश्वास गरेन ।
न राज्य संयन्त्रले न अदालतले न जनताले । टेलिभिजनमा कार्यक्रम चलाउँदा लामिछानेले व्यापारीसँग पैसा खान्थे भन्ने आरोप पनि छ । उनकै कारण चितवन क्षेत्र नम्बर २ मा दुई पटक निर्वाचन गराउनुपर्यो । अदालतले उनी नेपाली नागरिक होइन भन्ने प्रमाणित गरेपछि तत्कालीन गृहमन्त्री, उपप्रधानसहित पार्टी सभापति, सांसद पद खारेज गरिदिएको थियो ।
त्यसपछि चितवनमा उपचुनाव गराउनुपर्यो । जनताले तिरेको करोडौँ कर खर्च भयो भने फेरि सर्वसाधारणले दुःख गरेर भोट हाले । लामिछाने अमेरिकी नागरिक हुन् भनेर त पत्रकार पुडासैनीले आत्महत्या गर्नुअघि नै भनेका थिए । यद्यपि, त्यति बेला कसैको उनको भरोसा गरेन ।
अहिले भने लामिछाने अमेरिकी जासुस भएको बजारमा व्यापक चर्चा छ । अहिले चर्चाको अर्को विषय हो, लिपुलेक । नेपाली भूभाग लिपुलेकमा व्यापार गर्न भारतले चीनसँग सम्झौता गरिसकेको छ । तर, लिपुलेक मात्र होइन, नेपालको थुप्रै भूभाग भारत र चीनले हड्पेको छ ।
दार्जिलिङ, सिक्किम, टकनपुर, कोलकत्ता, कालापानी, लिम्पियाधुरालगायत भूभाग पनि पहिले नेपाली तर अहिले भारत र चीनको भनी परिचित छ । मुलुकको विदेशी ऋण २९ खर्ब ३९ अर्ब पुगिसक्यो । निर्माण व्यवसायीको ४५ अर्ब, दुग्ध तथा उखु किसानको सात अर्ब र कोरोना बिमा गराएका अस्पतालको २४ अर्ब बक्यौता दिन बाँकी छ ।
सिंहदरबारपछाडि कालिस्थान बाँसघारीमुनि पुतलीसडक, कालिस्थान, घट्टेकुलो, अनामनगर, हनुमानथान, बिजुलीबजार, काठमाडौँ सिडिओ कार्यालय दायाँबायाँ, रामशाह पथस्थित अन्नपूर्ण हस्पिटल बनेको जग्गा सरकारी हो । ०२९ सालसम्म धोवीखोला बगेर घट्टेकुलोसम्म आइपुग्थे भन्नेहरू अझै भेटिन्छन् ।
तर, ०४६ सालपछि यी जग्गा सबै व्यक्तिको नाममा गएको हो । अहिले यो जग्गा आनाकै करोडौँ छ । ०२४ सालमा तत्कालीन राजपरिवारले भक्तपुरको सल्लाघारी तीनकुनेस्थित एक सय आठ रोपनी दुई आना एक दाम जग्गा प्रतिरोपनी एक हजार रुपैयाँमा स्थानीयसँग किन्यो । त्यत्रो जग्गामा अहिले बढीमा ६५–७० रोपनी मात्र बाँकी छ । अरू जग्गा व्यक्तिको नाममा गइसक्यो ।
त्यो जग्गामा निजी ठूल्ठूला आवास बसेका छन् । भक्तपुर नगरपालिका-१, सल्लाघारी आर्मी ब्यारेक वरपर, चङ्गा गणेश, दुवाकोट जाने ट्याम्पो पार्क, हनुमन्ते खोला र सिर्जनागरको जग्गा ०२८ सालमा नाफी गरिँदा सरकारी, गुठी र ऐलानी थियो । ०३० सालसम्म यहाँ एउटै घर बनेका थिएनन् ।
०३२ सालमा एउटाले छाप्रो हाल्यो । ०३५ सालमा त्यही व्यक्तिले कच्ची इट्टाको घर बनाए । अनि ०४६ सालको राजनीतिक परिवर्तनसँगै यो जग्गा कब्जा गरियो । मजदुर किसान पार्टीका कार्यकर्ताहरूले यो जग्गा कब्जा गरे । कतिपयले बेचे त कतिपयले घर बनाए । यहाँ अहिले ७६ जिल्लाकै मानिस बस्छन् ।
यो जग्गाको मूल्य अहिले आनाकै २५ लाखदेखि करोडौँ छ । यता, सूर्यविनायक नगरपालिका आसपास र नगरपालिका पहिले बसेको ठाउँको सरकारी, सार्वजनिक जग्गा पनि व्यक्तिको नाममा गइसकेको छ । ती सरकारी जग्गामा निजी आवास बनेका छन् । यति मात्र होइन सुशील भैरवथान मन्दिरकै जग्गा मिचेर वडा नम्बर ५ का वडाध्यक्ष राजकुमार जोशीले घर बनाएका छन् । त्यो ठाउँमा धेरैले सरकारी जग्गामा घर बनाएका छन् ।
उता, राधेराधेको भाटभटेनी, निर्माणाधीन १५ तले भवन, ड्राइभिङ सेन्टरहरू र राजेश हार्डवेयर सञ्चालित जग्गा पनि सरकारी, गुठी र ऐलानी भएको बताइन्छ । यो ठाउँमा पनि धेरैले सरकारी जग्गामा घर बनाएका छन् । यी त केही उदाहरण मात्रै हुन् । देशभर लाखौँ रोपनी सरकारी, सार्वजनिक, गुठीका जग्गा व्यक्तिको नाममा गएको छ ।
खोलाको जग्गामा समेत व्यक्तिहरूले घर बनाएका छन् । यद्यपि, यी विषयमा जनताले आवाज उठाएको सुनिँदैन । नेपाली भूभाग फिर्ता ल्याउनुपर्छ, विदेशी ऋण लिनुहुन्न, व्यक्तिका नाममा गएका सरकारी जग्गा पुनः राज्यको नाममा ल्याउनुपर्छ, हदबन्दी छुटका जग्गा व्यक्तिलाई दिनुपर्छ भनेर जनता आन्दोलनमा उत्रिँदैनन् ।
न त यसका लागि हस्ताक्षर अभियान नै सङ्कलन गरेको पाइन्छ । अनि रवि लामिछानेमाथि चाहिँ राजनीतिक प्रतिशोध साँधिएको भन्दै जनता उफ्रिन्छन् । हस्ताक्षर गर्छन्, आर्थिक सहयोग गर्छन् । यसलाई के भन्ने ? देशभन्दा रवि प्यारो । रविले खाएको पाँच वटा सहकारीमा बचत गर्ने नेपाली जनता नै हुन् ।
मानिसहरूले आफ्नो खेतबारी बेचेर, जीवनभर कमाएको, विदेशमा कमाएको पैसा सहकारीमा राखेका थिए । तर, रविसहितको मिलेमतोमा त्यो रकम हिनामिना वा पचाइएपछि बचतकर्ताहरू सुकुम्बासी भएका छन् । उनीहरूले आफ्ना छोराछोरी पढाउन सकेका छैनन् । उपचार गर्न पैसा छैन । कतिपयले सहन नसकेर आत्महत्यासमेत गरेका छन् ।
अनि जनतामा कहिले चेतना आउने ? अब रविको पक्षमा हस्ताक्षर गर्ने होइन, देशको लागि गर्ने हो । यदि हामी साँच्चिकै नेपाली हौँ भने देश जोगाउन लाग्नुपर्छ, नाकि ठग बचाउन । रास्वपामा सबै काण्डैकाण्डमा मुछिएका नेता मात्रै छन् । डिपी अर्यालमाथि मानव तस्करीको आरोप छ भने स्वर्णिम वाग्लेसँग पनि विदेशी नागरिकता भएको आरोप लागेको छ ।
रास्वपाका सन्तोष परियारले केही दिनअघि सदनमा भने, ‘०८४ मा १९० सिट जित्छौँ ।’ करोडौँ जनताको सहकारीमा खर्बौ रकम डुबेको छ । रविको मात्रै पाँच वटा सहकारीमा प्रत्यक्ष संलग्नता देखिएको छ । अनि रास्वपा कुन मुखले भोट माग्न सक्छ ? अब जनताले भोट होइन, आक्रोशमा कुटपिट चाहिँ गर्न सक्छन् । त्यसैले, रास्वपाले ०८४ मा १९० होइन, एक सिट जित्न पनि मुस्किल पर्नेछ ।
- भक्तपुर
